سرخه سرخه , سرخه شناسی و اخبار شهرستان سرخه
مطالب مرتبط
آیین سنتی دسته حسن چو اولین نوع عزاداری در شهر سرخه بوده است که از جایگاه ویژهای بین مردم نیز برخوردار میباشد. در این شیوه عزاداران با در دست گرفتن دو چوب به اندازه کف دست به شکل گرد همگام و هم نوا با نوحه خوان به هم میکوبند. در این شیوه عزاداران به جای زدن بر سینه دو چوب در دستان خود را در حالت تک ضرب و سه ضرب بر هم میزنند. در قدیم الایام دسته حسن چو ویژه بزرگان بوده است و حتی به گفته ریش سفیدان شهر سرخه چوب عزاداری این دسته از پدر به پسر میرسیده است و حتی کودکان اجازه حضور در این نوع عزاداری را نداشتهاند.
در شهر سرخه در دوران قدیم عزاداران دو هیات اباعبدالله الحسین (تکیه پشت خندق) و هیات قمر بنی هاشم (تکیه آقا علی چال) درروز تاسوعا و عاشورا در حالیکه لباس عربی بر تن نموده و چهره خود را پوشاندهاند، این نوع عزاداری را برگزار میکردند.
دسته حسن چو در قالب دسته عرب در این دو روز همچون همه دسته جات عزاداری بطرف محل آتش زدن خیمه حرکت میکردند. دسته جات عزاداری به محض ورود به خیمه گاه به اطراف خیمه حلقه زده و شروع به عزاداری میکنند. دسته عرب و حسن چو نزدیکترین افراد به خیمه هستند که به دور آن میچرخند. بعد از مدتی عزاداری در حالی که محوطه و فضای آنجا پر از صدای زنجیر، طبل و سنج شده است با اشاره نوحه خوان اقدام به آتش زدن خیمه میکنند. دسته عرب و حسن چو نیز در این حال به دور خیمه سوخته شده اقدام به عزاداری میکنند و در حال که بر سر و سینه خود میزنند جمله “وای حسین وای حسین” را سر میدهند. در کنار خیمه اصلی، خیمه کوچکی نیز قرار دارد که دسته عرب و حسن چو بعد از آتش زدن خیمه اصلی با شیون و بر سر زدن بطرف خیمه کوچک رفته و مجددا به سمت خیمه اصلی حرکت میکنند و این کار چندین مرتبه انجام میشود.
در حال حاضر خیمه سوزان روز نهم محرم (تاسوعا) بر اساس حمله و آغاز درگیری در صحرای کربلا صورت میپذیرد و خیمه سوزان روز دهم محرم (عاشورا) بر اساس غارت و اسارت خاندان امام حسین انجام میگیرد.
اما در حال حاضر دسته حسن چو تنها توسط هیات اباعبدالله الحسین (تکیه پشت خندق) در دهه اول محرم بجز روز عاشورا برگزار میگردد. (در روز عاشورا دسته حسن چو هیات اباعبدالله الحسین (تکیه پشت خندق) تبدیل به دسته عرب شده و با سینه زنی همراه میباشد)
و اما چرا حسن چوب؟ از آنجایی که امام حسن مجتبی (ع) در نهضت خود چارهای جز صبر و بردباری ندید و با خون جگر از میراث اسلام و قرآن محافظت کرد تا به شهادت رسید. به همین دلیل ارادتمندان به حضرتش بنا را بر آن نهادند که فریاد مظلومیت سبط اکبر را با به هم زدن دو قطعه چوب مخصوص به جهانیان برسانند.
به یک تعبیر دیگر دسته سنگ را قوم بنی اسد بنیان نهادند و بدینوسیله از دوازدهم محرم ۶۱ ه.ق در حریم کربلا مظلومیت آل ابا و ستیز با ظالمان را اجرایی کردند. یعنی عقدههای خود را با به هم زدن دو قطعه سنگ نشان دادند.
در دسته حسن چو از چوب درخت گردو یا توت استفاده میشود زیرا صدای بیشتری ایجاد میکند. همچنین دسته حسن چو با نوحههای خاصی برگزار میگردد که عزاداران با گفتن نام امام حسن جواب نوحه خوان را میدهند:
حسن شریفه حسن
همه حریفه حسن
در شب کوفه حسن
ملا سکینه حسن
به جان مادر حسن
- گزارش از حسین کوکبی، پژوهشگر مواریث تاریخی، طبیعی و معنوی میراثفرهنگی، گردشگری، صنایعدستی سرخه
